zondag 25 oktober 2009

Blootsvoets

Even over apotheken: die hebben hier een andere gevoelswaarde dan in Nederland. Ze zijn alomtegenwoordig en je kunt er terecht voor doktersadviezen, luiers, dieetproducten. Ik heb er onlangs een tweetal muskietennetten vandaan gehaald. Gesponsord door Johans werkgever en tien andere buitenlandse donoren. De variant die ik in Nederland had gehaald, kostte me vijftig euro, deze drie kwartjes. Toen ik ermee thuiskwam, zei onze hulp: ‘Moest je zoveel geld betalen voor het net?’ Even dacht ik dat ze een grapje maakte. Maar nee, ze worden hier huis aan huis gratis verspreid.

De netten zagen er goed uit, alleen wat kort, ik kreeg er claustrofobische neigingen van. De naaister die hier in de buurt in een snikhete container haar haute couture bij elkaar naait, maakte van de twee een prachtig nieuw exemplaar. Als het geen misbruik was van donorgelden, zou je haast een handeltje overwegen.

De apotheek zag ik de laatste tijd vaak van binnen. Eerst om een hardnekkige hoest te bestrijden. Dan kwebbel ik wat in het halfslachtige Frans dat ik machtig ben en krijg ik ‘ik denk dat dit het beste middel is’ mee van de specialist.

Verder ben ik aan het strijden tegen een wratje. Die diagnose was ook makkelijk gesteld, dus ik gokte dat er wel een middeltje voorhanden was in het vrije verkoop-segment. Eerst kreeg ik een aanstippen mee die helaas niet het gewenste resultaat bereikte.

De tweede sessie met de apotheker volgde en hij stelde heel wat middeltjes voor waar ik mijn vraagtekens bij had. ‘Nee, het is echt een viru! Geen huiduitslag.’ (Viru is wrat in het Frans, zover waren we al gekomen.)

Uiteindelijk nam ik donderdag een middeltje mee naar huis met de illustere naam ‘Groene duivel’. Tegen eksterogen, likdoorns en wratten. De meeste medicijnen hier komen uit Spanje, Frankrijk of België, zo ook deze. Om zeker te stellen dat ik de wrat probaat zou bestrijden, checkte ik de gebruiksaanwijzing.

En daar stond ‘ie, de zin: ‘Groene duivel geneest voorgoed en verdrijft alle terugval, maar daarvoor moet u zorg dragen alleen brede schoenen aan te doen. Herinnert u zich dat de negers, die blootsvoets lopen, nooit eksterogen hebben.’

Ik heb goed gekeken of ik niet een potje uit een overgebleven partij uit de jaren ’50 te pakken had. Maar nee, ‘goed tot december 2012’. Gemaakt aan de Rijksweg 9, 2880 Bornem, België.
Zo koloniaal heb ik het nog nooit gegeten.

zondag 18 oktober 2009

Trouwlust

Onze dominee heet Sam, en hij is een droogkloot. Zeker als hij de gemeente vermanend moet toespreken, zoals vanochtend, toen hij het tegen de jongeren-met-huwelijksplannen had. De procedure is normaal gesproken zo: je meldt je aan, je hebt wat pastorale gesprekken over het huwelijk en in de kerk wordt je naam drie keer omgeroepen. Als er mensen zijn met bezwaren tegen je huwelijk kunnen ze zich melden bij een van de pastoren. En ja, er is zo wel eens verijdeld dat een man die in de bush bush een vrouw had zitten, gewoon op de polygame toer ging…

Het trouwe kerkbezoek gaat er hier ook aan, dus die jong geliefden, vaak al zwanger voor het huwelijk – kinderen zijn hier je levensverzekering, dus je kunt maar beter weten dat het goed zit met de wederzijdse vruchtbaarheid – hebben vaak wel wat beters te doen dan drie keer opdraven. Onze Sam maakt daar elke keer gewag van, en dreigt de afwezigen niet te gaan huwen als het zo doorgaat!

Onlangs maakte een stel het erg bont (trouwen op zijn Afrikaans). Die kwamen op de huwelijksdag gewoon opdraven bij de kerk. Er was geen gesprek geweest, er was geen omroepronde geweest. Er was niets bekend. Ze hadden zin om te trouwen, en ook nog in de kerk. Dat moest genoeg zijn.

Helaas, niet voor Sam. Schoorvoetend moest het bruidspaar afdruipen. Zonder zegen.

Vorige week was de mededeling dat er geen trouwlustigen zijn vanwege de regentijd. Die gooit hier alles in het honderd… Deze week had Sam bezoek gehad van een stel dat op zoek was naar ‘een kale, oude man die ons kan huwen.’ Die hadden onze beste voorganger dus nog nooit in actie gezien (hij is amper veertig en heeft een dochtertje van 3 maanden. Kaal is hij weg.).

Maar ook daarvoor wordt nu een stokje gestoken, was de boodschap van Sam vanmorgen: ‘Alleen mensen die al drie maanden lid zijn van onze kerk, mogen hier trouwen. Dus zeg dat maar tegen je vrienden en familieleden die hier anders weer op de stoep staan. Geen trouwerij voor januari!’

Waarvan akte.

Wacht in nood

Wacht in nood

Toen ik de poort doorliep, had ik wel in de gaten dat er iets mis was. Maar zo erg? Ik haalde onze hulp erbij om in het Kinyarwanda te vragen wat er aan de hand was, en toen lag onze dagwacht alias tuinman John al gestrekt op de vloer. Te kreunen, onmachtig om te praten, grijpend naar zijn keel en zijn maag. En met ademhalingsproblemen, dat was duidelijk.

Naar de dokter dus, gezwind, die ons hele stelletje - chauffeur, hulp, kreunende John en mezelf - doorstuurde naar het centrale ziekenhuis CHUK.

We kregen de enige rolstoel die het ziekenhuis rijk is ter beschikking, en werden doorverwezen naar de emergency unit. Even slikken, wachten tot de dokter tijd heeft te midden van barende vrouwen, krijsende kindjes en andere mensen in nood.

Onze John deed een beetje panisch ondertussen, met drie man sterk moesten ze hem in bedwang houden omdat hij het ziekenhuis wilde ontvluchten. Naar Kibungo, waar zijn moeder woont, en daarnaast heel veel traditionele genezers.

´Poison, poison´, stamelde John, almaar meer verkrampend in zijn rolstoel. Voor hem was de diagnose simpel, hij was vergiftigd. En veel vertrouwen in de reguliere geneeskunst had hij overduidelijk niet. Het bijgeloof hier is dat je regelrecht het loodje legt als je na een vergiftiging in handen komt van een dokter, je moet echt de toverdrank van van je wonderdokter krijgen!

Toen hij zo verzwakt was dat hij niet meer kon tegenstribbelen, greep een verpleegster kordaat in, en spoot hem plat met een kalmerend middel. Binnen tien minuten was onze wacht onder zeil. En stond er een ongeduldige zuster te wachten op de rolstoel, die nodig was voor een andere patiënt.

Wat te doen? Met dat bijltje was eerder gehakt. Een witte doktersjas kwam tevoorschijn, John werd uit zijn stoel getild en op de jas op de grond gelegd. Naast kindjes op kartonnen dozen. In de wachtkamer.